Arteterapia, czy inaczej artterapia, to – jak nazwa wskazuje – terapia przez sztukę. To rodzaj psychoterapii, która wykorzystuje twórczość w zajęciach terapeutycznych. Mówiąc prościej, jest to leczenie sztuką. Po raz pierwszy tego terminu użył pracujący w Wielkiej Brytanii artysta – Adrian Hill. Określenia „arteterapia” (ang. art therapy) używała również pracująca w USA psychoanalityczka Margaret Naumburg.
Arteterapia
Arteterapia stanowi doskonałą formę uzupełniającą procesu edukacyjno-terapeutycznego. Jest profesjonalną formą pomocy, w której wykorzystuje się twórczość artystyczną w celu poprawy psychicznego i fizycznego stanu osób w każdym wieku W znaczeniu szerszym terapia przez sztukę polega na ukazywaniu pozytywnych, radosnych stron życia – zapobiega pesymizmowi i postawie negacji, rozprasza poczucie beznadziejności życia itp.
Działania artystyczne są sposobem na wyrażenie siebie, Osoby z problemami natury emocjonalnej, psychologicznej, często dopiero przez sztukę są w stanie się otworzyć. Jest to bezcenne, bo tylko wtedy terapeuta może im pomóc. Należy podkreślić, że w arteterapii nie trzeba mieć żadnych uzdolnień w kierunku określonej dziedziny sztuki, to nie ma znaczenia. Działanie terapeutyczne ma sam proces tworzenia, ekspresja emocji, a także wspólne odczytywanie dzieła przez tworzącego i terapeutę. W przypadku arteterapii terapeuta nie jest nauczycielem czy krytykiem, ale spełnia rolę przewodnika i towarzysza. Ma zachęcać klienta do tworzenia nowych znaczeń i ich interpretacji. Klient zaś jest twórcą, który dzieli się własnymi skojarzeniami, interpretacjami i odczuciami. Arteterapia daje szansę lepszego zrozumienia siebie i poznania natury swoich problemów. Terapia przez sztukę może prowadzić do zmiany widzenia własnej osoby.
Rzeźba, malarstwo, taniec czy śpiew otwierają nam dostęp do naszego wnętrza: emocji, potrzeb, lęków. Ale arteterapia pomaga nie tylko w przypadku chorej duszy, ale również w leczeniu chorób somatycznych (np. nowotworów).
Dla kogo?
Może być ona prowadzona indywidualnie i grupowo.
Adresowana jest do wielu grup odbiorców: dorosłych, dzieci, seniorów, osób cierpiących na różne schorzenia (nie tylko psychiczne) oraz wszystkich, którzy chcą skorzystać z jej dobrodziejstw….
Skuteczność arteterapii została potwierdzona zwłaszcza u osób cierpiących na depresję, zaburzenia lękowe, leczących uzależnienia oraz wracających do równowagi psychicznej po doznanych traumach czy urazach. Metoda może być również z powodzeniem stosowana, jako uzupełnienie terapii chorób somatycznych (np. nowotworów).
Arteterapia jest wspaniałym sposobem dotarcia do dzieci z problemami emocjonalnymi, po ciężkich przejściach, autystycznych, ale i formą dającą odprężenie, uwalniającą od napięcia – dla tych zupełnie zdrowych. Dobór terapii uzależniony jest od kilku czynników: przede wszystkim od predyspozycji lub zainteresowań samego klienta.
Cele terapii przez sztukę
Głównym celem arteterapii jest wzrost zdolności percepcyjno–poznawczych, emocjonalno–społecznych, uzewnętrznianie przeżyć i doznań, socjalizacja i usprawnianie możliwości ruchowych.
Umożliwienie pacjentowi dokonania przemiany i rozwoju osobowości z pomocą działań artystycznych. Autoekspresja towarzysząca procesom twórczym ma pomóc ludziom w rozwiązaniu ich problemów natury psychologicznej, ma wpływać na ich zachowanie.
Cele arteterapii, to:
- redukowanie stresu
- zmniejszenie poziomu napięcia i uwolnienie negatywnych emocji
- podnoszenie samoświadomości i samooceny
- rozwijanie umiejętności interpersonalnych
- poznawanie motywów własnych zachowań
- rozwijanie spontaniczności i lepszej ekspresji samego siebie
- zmiana sposobu postrzegania, myślenia, odczuwania
- pobudzenie wszechstronnego rozwoju,
- rozwijanie sprawności manualnej
- rozwijanie zainteresowań i uzdolnień
Rodzaje arteterapii
Może obejmować malarstwo, rzeźbiarstwo, fotografię, bajkoterapię, biblioterapię, terapię poprzez poezję i mity. W ramach arteterapii funkcjonuje również terapia dźwiękiem: muzykoterapia, choreoterapia oraz terapia wykorzystująca dźwięki natury. Arteterapia dla dzieci szczególnie często odwołuje się do muzyki. Technikami leczenia sztuką są również psychodrama i pantomima.
Funkcje arteterapii
- korekcyjna – odzyskanie równowagi psychicznej, rozładowanie frustracji, zmniejszenie lęków czy depresji, ułatwienie komunikacji z innymi ludźmi, budowanie pozytywnego nastawienia do siebie i świata, zmniejszenie poziomu agresji, podniesienie samooceny, itp.;
- edukacyjna – wzbogacenie życia wewnętrznego człowieka, zdobycie nowych umiejętności, kształcenie intelektu, poszerzenie wiedzy;
- rekreacyjna –wspaniałym sposób na spędzenie wolnego czasu, forma relaksu i zabawy.